 |
| 2002-Kuşadası,Türkmen ve İkiçeşmelik dereleri, Belediye Önü |
Ahmet ALTUNSOY
“Eşeğini sağlam kazığa bağla, sonrasında Tanrıya emanet eyle” derler. Yani, “sen muhtemel tehlikelere karşı, önlemini al”, sonrasını tevekkül eyle anlamındadır.
Eh, önlem almak, akıl-fikir, bilim teknoloji ile olur!
Hele fırtına, kasırga, deprem-sel vb. doğal afetler söz konusu olduğunda, “bütünüyle kaderciliğimiz” açığa çıkar. Bilim-teknoloji-planlamada yetersizliğimizin aynası olur!
Kuşadası, sıklıkla su baskını yaşanan bir yer.
Bu yüzyıllardır böyle olmuş. 18 Yüzyılda şehrin düzayak mahallerini su bastığından, ödenecek vergiler için “aman dileyen” Adalılara birkaç kez “muafiyet” getiren Padişah, her yıl sel felaketi ve af dilekleri ile karşılaşınca, yeter demiş ve “Kuşadası Kal’ası varoşlarına” ev yapılmasını yasaklayan bir ferman göndermiş.
Yani, şehir surları dışına, Türkmen deresi kıyıcığına bina yaparsanız, “benden medet beklemeyin” demiş..
SEL FELAKETİ BELLEKLERDE..
Çoğu Adalılar 1996 ve 2002 yılları Eylül aylarında yaşadığımız sel felaketini unutmamışlardır.
1996 Yılında 6 ve 7 Eylül günlerinde Kuşadası'nda yaşanan sel ve altyapı tahribatı vb. sorunlar, Aydın Mv. İsmet Sezgin tarafından TBMM'de 15 Aralık 1996'da, gündeme getirilmiştir. Sezgin'in soruları, geçen 24 yılın sonrasında da durumun farklı olmadığının belgesi gibidir. (1)
Üzeri kapatılıp, yol yapılan Türkmen ve İkiçeşmelik derelerinden gelen sel, yolları patlatmış; asfaltı söküp kaldırmıştı. Suyun gücü, önüne katttığı otomobilleri üstüste yığmış; kafeteryaların masa-sandalyelerini, buzdolaplarını alıp sahile, denize sürüklemişti.
 |
| 2002-Kuşadası, Şavkay meydanı |
İkiçeşmelik, Cumhuriyet, Türkmen ve Camikebir mahallelerinde evler, işyerleri insan göbeğine değin su altında kalmıştı..
O yıllarda, sigorta şirketlerinin “altyapı yetersizliği” dolayısıyla, işyerlerinde su baskını sigortası üstlenmekten vazgeçer olduklarını anımsıyorum.
2002 Sel felaketi ertesinde, sıklıkla su baskınları yaşayan kentlerin dünyada ve Türkiye'de ne gibi önlemler aldıklarını sorguladığımız toplantılar yapmıştık..
BİLİM YOL GÖSTERİCİDİR
- DSİ’nin (Devlet Su İşleri) Kuşadası Belediyesi’ni yıllardır Türkmen, İkiçeşmelik gibi üzeri kapatılarak; yol-bulvar şeklinde kullanılan su yollarının “Kuşadası içinde mal ve can emniyetini tehdit ettiğini” raporları ile uyardığını;
- Modern şehir planlanmasında su kanalları-dere yatakları boyunca “baskın ve sel alanı planlaması” yapılması gerektiğini;
- 30-50-100 Yıllık su baskını istatistislerine dayalı olarak, her yerleşimin mevcut dere yatakları boyunca sel ve baskın bantı genişliği (örneğin, 30, 50, 100 metre) hesaplanması gerektiğini;
- Mevcut derelerin, her iki yanında belli mesafeyi kapsayan baskın yataklarına hiçbir biçimde yapılaşma, okul, kamu binası vb. olamayacağını;
- Baskın ve sel alanı belirlenen bantın, ancak park-yeşil alan-spor tesisi vb. fonksiyonlar ile kullanılması gerektiğini;
- Cadde ve sokaklarda asfalt kullanımının, sel ve su baskınını hızlandırıp arttıran etki yarattığını; dolayısıyla asfalt yerine, suyu yeraltına salan yer döşemelerine yönelinmesini;
- Cadde ve sokakların baskın alanına doğru dikey değil, sel ve suyu engelleyecek yatay paralel düzenlenmesini;
- Kentin sokak-cadde-yol kenarlarında, bulvarlarında seçilecek bitki-ağaç yerleşimi ile sel ve su baskınını durdurucu, yavaşlatıcı etkisinin hesaplanması gerektiğini;
- İnşaat-Müteahhit firmaların, bitkiden arındırdıkları inşaat alanlarının sel felaketlerinin “önemli nedenlerinden biri olduğunu”;
- İnşaat arsaları ve çıplak araziden sel sularının koparıp taşıdığı toprak ve çamurun, eğimli arazide öncelikle yağmursuyu mazgallarını ve kanallarını doldurarak, sel suyunu daha da hızlandırıcı bir etki yarattığını, inşaat ruhsatlandırmasında bunun denetlenmesi gerektiğini..
Ve buna benzer daha birçok ayrıntıyı öğrendik sonuçta..
TÜRKMEN DERESİ ÜZERİ AÇILDI
 |
| Türkmen deresinin (1984-89) dönemi belediyesince üzeri betonlanarak, bulvara çevrilmiş hali |
Ardından, 1984-1989 belediye yönetimi döneminde üzeri kapatılan ve yol yapılan Türkmen deresinin, Belediye binası önünden Avcılar Kulübü-Belediye Parkı’na kadar olan bölümünün üzeri açıldı. Üzeri kapalı bölümler, menfez temizlendi..
 |
| Yaşanan sel felaketi ardından Türkmen deresinin üzeri açılıyor. - KUŞADASI, 2002 |
Sonraki yıllarda Kuşadası’nda bir yandan inşaat sektöründeki durgunluk, öte yandan belediye denetimi ile ve göreceli olarak daha az yağışlı geçen yıllarda, 1996 ve 2002 yıllardakine benzer boyutta bir sel felaketi yaşanmadı.
KUŞADASI ve GELECEK
Ama küresel ısınma ve iklim felaketi bir gerçek!
2014-19 Dönemi Kuşadası Belediyesi’nin imar ve inşaattaki kontrollü ve disiplinli yıllarından sonra, artık bu gün (bir yandan pandemi koşullarında Kuşadası’na olan talep canlılığı,nüfus artışı; öte yandan inşaat ve imara odaklı bir belediye yönetimi anlayışı ile) Kuşadası'nda inşaat sektörünün motorları yeniden son sürat ve frenleri boşalmış bir gidişat sergileniyor.,
Şehir her yanıyla bir şantiye, her köşesi kazılmış, açılmış.. Yağmur suyu kanallarının, mazgalların dolması, bu çamur deryasında anlık mesele olduğundan, fazlaca yağmura da gerek kalmıyor..
Lafı asıl getirmek, vurgulayıp bağlamak istediğim nokta şu:
MESLEKİ ANADOLU LİSESİ ve DİĞER OKULLAR TAŞINMALIDIR!
Adalızade mezarlığından başlayarak, şehrin ortasından akıp geçen Türkmen deresinin, yukarıdaki derslerimizden anımsadığım gibi, her iki yanının "sel-su baskını bantı" olması gerekmektedir!
Geçmişte, başkaca merkezi alan olmadığından Vergi Dairesi, Adliye vb. kamu yapılarını daha da ileride belediye binasını ve karşısına isabet eden bölüme de boydan boya eğitim-okul vb kamu binalarını yerleştirmişiz.
 |
| Yıkımı yapılmakta olan Kuşadası Mesleki ve Teknik Anadolu Lise binası - Ekim 2020 |
Şimdilerde Kuşadası Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi yapısı, (2015 yılında yapılan deprem dayanıklılık testi sonucu, 24 Haziran2020'de Milli Eğitim Bakanlığı İnşaat Emlak Daire Başkanlığı tarafından yıkım kararı verilerek) yıkıldı. İhaleyi alan firmaya yer teslimi 15 Ekim 2020'de yapıldı. Yıkılan okul yerine, şimdi 32 derslikli bir okul binası ve 100 yatak kapasiteli pansiyonunun 2022 yılında bitirilmesi planlanıyor imiş..
Ne yazık! Bir fırsat-şans yitiriliyor.
Ne demek istiyorum?
 |
Çok önceleri 1989-1994 döneminde de hafiften gündeme gelmişti de.. Yerel ve merkezi iktidar uyumsuzluğu bahanesiyle geçiştirilmişti.
Oysa akıl-mantık ideal-kent planlaması o yörenin, eğitim-okul binalarından tamamen boşaltılmasını ve karşısındaki belediyeye ait bölümlerle birlikte kent merkezinde, Türkmen deresinin her iki yanına açılan, büyük bir yeşil alanı gerektiriyor. Hayali bile güzel değil mi?
Eğitim ve diğer kamu binalarının Türkmen deresi boyundan kaldırılması, zemini sağlam ve uygun yerlere taşınması kent planlaması kadar felaket (deprem-sel vb.) planlaması-önlemleri açısından da gerekli.
Kolay mı? Hiç de değil!
Ama istenirse, yereli merkezi ortak irade gösterirse olur!
⸺⸺⸺⸺⸺⸺⸺⸺⸺⸺⸺⸺⸺⸺⸺⸺⸺⸺⸺⸺⸺⸺⸺⸺⸺⸺⸺⸺⸺⸺
(1) TBMM Genel Kurul Tutanağı Aydın Milletvekili İsmet Sezgin, TBMM'nin 34. Birleşim 15 Aralık 1996 Pazar toplantısında Kuşadası'nda meydana gelen sel felaketinden zarar görenlere yapılacak yardımlara ve hasara uğrayan altyapı yatırımlarına ilişkin Başbakan'a soru yöneltmiş ve Devlet Bakanı Lütfü Esengün'den yazılı yanıt talep etmiştir. (7/1346) (1) Sezgin'in soruları şöyle idi:
Soru 1. 6-7-8 Eylül 1996 günlerinde Kuşadası'nda meydana gelen sel felaketi nedeniyle zarar gören vatandaşlarımıza ne gibi yardımlar yapılacaktır?
Soru 2. Bu beldemizin turizm sektörüne olan katkısı ve 6-10 Ekim tarihleri arasında 103 ülkeden en az bin konuğun katılımı ve Sayın Cumhurbaşkanımızın huzuruyla bu Beldemizde yapılacak olan Dünya Enerji Konferansı Toplantısı dikkate alınarak, Kuşadası'nda sel felaketi nedeniyle kullanılamaz hale gelen yollar, kanalizasyon ve elektrik şebekelerinin bir an önce faal hale getirilmesi için ne gibi tedbirler alınacaktır? Ayrıca, bu konuda yapılacak çalışma ve yardımlar nelerdir?
Soru 3. Kuşadası'nda meydana gelen sel felaketi nedeniyle esnafımız büyük maddi kayıplara uğramıştır. Esnafımızın bu maddi kayıplarını önlemek ve ticaretin yeniden canlanmasını sağlamak için neler yapılacaktır?
Soru 4. Bu beldemizin afet bölgesi kapsamına alınması için çeşitli kanunlarda değişiklik yapmayı ve Kuşadası'nı da afet bölgesi olarak ilan etmeyi düşünüyor musunuz?
Soru 5. Çevre yollarının refüjlerinin tamamlanarak ışıklandırılması çalışmalarına hız verilecek midir? Kuşadası Belediyesine, faaliyetlerini sürdürebilmesi için ek yardımlar yapılacak mıdır?
0 Yorumlar