DEVLET ARŞİVLERİNDEN:- (OSMANLI DÖNEMİ)
KUŞADASI’NDA GÜVENLİK ve ASAYİŞ SORUNLARI KAYITLARI
 |
| Foto: Abdulhamid Arşivi'nden-Aydın'da bazı mahkumlar- detay bilgileri yazı sonuna eklenmiştir |
|
4 |
|
||||||||
|
11 |
|
||||||||
|
16 |
|
||||||||
|
26 |
|
||||||||
|
29 |
|
||||||||
|
39 |
|
||||||||
|
50 |
|
||||||||
|
74 |
|
||||||||
|
77 |
|
||||||||
|
97 |
|
||||||||
|
98 |
|
||||||||
|
99 |
|
||||||||
|
126 |
|
||||||||
(1) Hatt-ı Hümayûn Tasnifi
Fon Kodu: HAT
Hatt-ı
Hümayûn; umumiyetle padişahların el yazılarına verilen isim olup, padişahların
yazılı emirleri anlamında kullanılmaktadır. Hatt-ı hümayûnlar sadrazamların
tahrirî olarak ve kısaca arzettikleri meseleler dolayısıyla telhis denilen
kâğıdan üzerine yazıldığı gibi, doğrudan doğruya da sâdır olurdu. Bu ikincisine
beyaz üzerine hatt-ı hümayûn denirdi. III. Murad devrine kadar padişahlar
nadiren ve pek mahdut meseleler dolayısıyla yazılı emirler verirlerken, bu
padişahla beraber hatt-ı hümayûnlar çoğalmıştır.
Osmanlı
Arşivi'nin en önemli tasniflerinden biri olan Hatt-ı Hümayûn Tasnifi belgeleri,
Amedî Kalemi'nin evrakı olan hatt-ı hümayûnların toplanmasından meydana
gelmiştir.
(2) Hariciye Nezareti Mektubî Kalemi
Belgeleri
Fon Kodu: HR.MKT.
1251
(1835) yılında Reisülküttablık'ın yerine kurulan Hariciye Nezareti 1295 yılına
kadar Bâb-ı Âlî'nin içinde yer almış ve Sadaret'le iç içe vazife icra etmiştir.
Bu yıldan sonra bütün kurum ve kuruluşlarıyla müstakil bir hal almıştır.
Mektubî
Kalemi nezaretin gerek İstanbul'daki diğer nezaret ve dairelerle gerekse
taşradaki kurum ve kuruluşlarla olan yazışmalarını sağlayan önemli bir
kalemdir. Taşra yazışmaları valilik, mutasarrıflık, kaymakamlık ve diğer idarî
kuruluşlarla sefâret-i seniyye, şehbenderlikler ve nezaretin İstanbul dışındaki
görevlileriyle yaptığı yazışmalardan oluşmaktadır.
(3) (Sadaret
Mektubî Kalemi Meclis-i Vâlâ Yazışmalarına Ait Belgeler
Fon Kodu: A.}MKT.MVL.
Meclis-i
Vâlâ tarafından Sadaret'e takdim edilen mazbatalar, Sadaret adına Meclis-i Vâlâ
tarafından çeşitli makamlara yazılan tahrirât ile tezkire-i sâmiler ve Sadaret
ile Meclis-i Vâlâ arasındaki yazışmaları muhtevîdir.)
(4) Sadaret Mektubî Kalemi Umum Vilayet
Yazışmalarına Ait Belgeler
Fon Kodu: A.}MKT.UM..
Sadaret
ile vilayetler arasındaki yazışmaları ihtiva etmektedir. H. 1266 yılında defter
sistemindeki vilayet-nezaret ayrımına binâen teşkil olunmuştur.
(5) Sadaret Mühimme Kalemi Evrakı
Fon Kodu: A.}MKT.MHM
Mühimme
Defterleri
Divân-ı
Hümayûn toplantılarında müzâkere edilen dahilî ve haricî meselelere ait siyasî,
askerî, içtimaî ve iktisadî önemli kararların kaydedildiği bu defterlere
"Mühimme Defterleri" adı verilmiştir. Osmanlı Arşivi'nde H. 961-1333
/M.1553-1915 tarihleri arasında tutulmuş 419 adet Mühimme Defteri mevcuttur.
XVI.
yüzyılın ortalarından XX. yüzyılın ilk yıllarına ulaşan bir dönem içinde, küçük
zaman bölümleri hariç ortalama 350 yıllık zaman dilimi itibarıyla, hiçbir doğu
ve batı devletinde bulunmayan kültür ve tarih zenginliğini ihtiva eden Mühimme
Defterleri, Osmanlı Arşivi defter serîleri içinde şüphesiz önemli yer tutar.
Ana konularını; devleti ilgilendiren siyasî, iktisadî, kültürel, sosyal ve harp
tarihine dair üst düzey kararlar teşkil eder.
(6) Dahiliye Nezareti Muhaberât-ı Umumiye
İdaresi Belgeleri
Fon Kodu: DH.MUİ.
Dahiliye
Nezareti Mektubî Kalemi, nezaretin kendi teşkilatı içindeki yazışmalarıyla
diğer daireler, vilayetler ve nezaretlerle ilgili yazışmaları yapardı. Mektubî
Kalemi, H. 1327 /M. 1909 tarihinde idarî sistemde yapılan değişiklik sonunda
yerini Muhaberât-ı Umumiye Dairesi'ne bırakmış ve bu tarihten sonra Mektubî
Kalemi'nin görevini bu daire yüklenmiştir.
Dahiliye
Nezareti Evrak Odası'nda tutulan ve gelen-giden evrakın kayıtlarının tutulduğu
kayıt defterlerinde Rumî Ağustos 1325 tarihinden başlayarak 25.944 umum
numarasına kadar olan vesikalar Muhaberât-ı Umumiye ismiyle tasnif edilmiştir.
Rumi Eylül 1326 (Hicrî 1328) tarihinden itibaren ise bu daire; İdare, Siyasî,
Hukuk ve Mütenevvia olarak dört şubeye ayrılmıştır. Bunlar defterlerde ve
müsvedde belgelerinden rumuzlarla Siyasî (Sin), İdarî (Elif), Hukuk (Ha) ve
Mütenevvia ise (Mim) ile gösterilmiştir. Bu belgeler Muhaberât-ı Umumiye
Dairesi Evrakı ile aynı özellikleri göstermekte olup konularına göre
ayrılmıştır. Bu evrakın müsvedde belgelerinde de Muhaberât-ı Umumiye Dairesi
anteti vardır. Fakat bu dört şubenin tasnifi ayrı olarak yapılmış ve
katalogları hazırlanmıştır. Tasnif sırasında orijinal 112 ve 122 numaralı
dosyalar çıkmamıştır.
0 Yorumlar